THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÂU BÒ

18/03/2024

THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÂU BÒ

THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÂU BÒ

 

  1. DỤNG CỤ CẦN THIẾT VÀ CÁCH SỬ DỤNG TRONG THỤ TINH NHÂN TẠO TRÂU BÒ

1.1.   Dụng cụ cần thiết dùng trong thụ tinh nhân tạo trâu bò

1.1.1.   Nitơ lỏng

Nitơ là một chất khí trơ, không mầu, không mùi, không vị tồn tại rất nhiều trong không khí (78%) xung quang ta. Khí Nitơ hóa lỏng ở -1960C do vậy nitơ lỏng có nhiệt độ rất lạnh, mầu trong suốt, rất dễ bay hơi.

Do có nhiệt độ rất lạnh nên nó có thể làm ngừng trệ mọi hoạt động của tinh trùng. Vì vậy để bảo quản tinh trùng trâu bò ta cần phải có nitơ lỏng làm đông lạnh tinh trùng, đưa tinh trùng về trạng thái không hoạt động (tiềm sinh).

1.1.2.   Bình chứa nitơ

Có nhiều loại từ 1 lít đến 50 lít, ngoài ra còn một số bình chuyên dụng để chứa nitơ có thể còn có kích cỡ to hơn.

Đối với dẫn tinh viên thường sử dụng bình từ 1 lít đến 30 lít vì nó thông dụng, dễ vận chuyển trong quá trình hành nghề.

Bình nitơ cấu tạo bởi hai vỏ lồng vào nhau, giữa hai lớp vỏ có khoảng chân không và chất cách nhiệt tuyệt đối. Vỏ ngoài cấu tạo bằng kim loại đẻ bảo vệ bình, có quai cầm, phía trên có miệng bình. Vỏ trong cùng cũng làm bằng kim loại, phía trên hẹp lại tạo thành

 

 

miệng và cổ bình, phía trong có các cọc đựng tinh. Nút bình làm bằng các chất liệu đặc biệt có tính cách nhiệt và không co khi gặp lạnh. Trên cùng là nắp bình để bảo vệ.

Chú ý trong sử dụng:

Không kéo lê bình trên nền nhà, trên sàn xe, không để nghiêng bình.

Không để bình ở nơi ẩm ướt, không dùng bình để chứa vật liệu khác, kkhông dùng nước nóng hoặc nước ấm để rửa bình, không cho tiếp xúc với các chất ăn mòn.

 

 

 

Bình chứa Nitơ, tinh đông lạnh

Dụng cụ TTNT, cốc giải đông tinh

 
 

Phải thường xuyên kiểm tra bình tránh trường hợp bình hỏng sẽ bay hết nitơ và dẫn đến hỏng tinh.

 

 

 

 

 

1.1.3.   Panh kẹp

Cấu tạo bằng Inox hoặc thép không rỉ dài 20 cm, có tác dụng dùng để gắp tinh viên hoặc tinh cọng rạ trong giải đông tinh.

1.1.4.   Kéo

Cấu tạo bằng Inox hoặc thép không rỉ, có tác dụng dùng để cắt phần đầu hàn của tinh cọng rạ trước khi nắp vào ông gen.

Yêu cầu kéo phải luôn sắc để cắt cọng tinh được dễ dàng, tránh dập vỡ cọng tinh.

1.1.5.   Găng tay

Có rất nhiều loại gang tay loại ba ngón, loại hai ngón, loại năm ngón … của nhiều nước sản xuất, nhưng đều được sản xuất bằng chất liệu ni lông, dài khoảng 60 cm, có tác dụng tránh bẩn, tránh mầm bệnh truyền nhiễm lây sang người trong qúa trình TTNT đưa tay vào trực tràng gia súc.

Gang tay yêu cầu luôn để trong túi đựng sạch sẽ, mỗi lần thao tác TTNT chỉ lấy ra một cái,

 

 

Panh kẹp, kéo

 

sau đó gói lại. Dùng xong nên hủy bỏ không nên                  Găng tay năm ngón

 

 

tận dụng dùng cho lần sau.

1.1.6.   Dụng cụ giải đông tinh

  • Cần có bình giải đông, bính giải đông này phải cao hơn cọng rạ có thể là bình chuyên dụng hoặc cốc.

1.1.7.      Nhiệt kế

Cần phải dùng nhiệt kế chuyên dụng dùng để đo nhiệt độ của nước sôi 1000C. Nhiệt kế cấu tạo bằng thủy tinh và thủy ngân nên rất dễ vỡ và rất nguy hiểm do vậy yêu cầu phải sử dụng cẩn thận, nhẹ nhàng trong khi dùng, tránh va đập. Tốt nhất được bảo quản trong hộp cứng, khi sử dụng thì lấy ra và khi không sử dụng lại cho vào hộp.

1.1.8.   Ống gen

Dùng để nắp vào súng bắn tinh trong trường hợp làm bằng tinh cọng rạ. ống gen được đóng trong túi 50 cái/túi. Mỗi lần phối giống chỉ nên lấy ra khỏi túi 1 cái, sau đó bọc lai để tránh bụi bẩn và nhiễm khuẩn vào trong ống gen.

1.1.9.   Súng bắn tinh

Có nhiều loại nhưng đều có cấu tạo tương tự nhau gồm vỏ súng và lòng súng và đều làm bằng thép không rỉ. Vỏ súng có tác dụng chứa cọng rạ, và vật định hướng trong quá trình đưa tinh vào tử cung bò. Lòng súng có tác dụng như pít tông có tác dụng đẩy tinh ra khỏi cọng rạ.

 

Súng vòng xoắn                                           Súng vòng nhẫn

  • Dụng cụ hỗ trợ khác.

Các vật dụng hỗ trợ trong quá trình phối giống bao gồm:

  • Giấy vệ sinh, để vệ sinh âm hộ bò và lau khô các dụng cụ khác.
  • Vazelin: Dùng để bôi trơn gang tay để cho vào trực tràng bò được dễ dàng.
  • Cồn 70o C để vệ sinh dụng cụ sau khi thao tác
  • Sổ ghi chép

Các dụng cụ trong TTNT sau khi sử dụng xong cần phải vệ sinh sạch sẽ ngay. Súng, kéo cần phải được rửa sạch bằng nước xà phòng sau đó dùng nước lã rửa lại thất sạch. Lau khô và cuối cùng dùng cồn để tráng lại.

1.2.   Thực hành sử dụng dụng cụ trong thụ tinh nhân tạo trâu bò

  • Tinh bò đông lạnh: Cọng rạ, cách đọc dữ liệu, ghi chép
  • Bình đựng ni tơ lỏng, thao tác lấy, bảo quản tinh, những lưu ý khi sử dụng.
  • Thao tác sử dụng súng bắn tinh, ống gen, cốc giải đông, găng tay, nhiệt kế, kéo cắt tinh cọng rạ...
  • Các dụng cụ hỗ trợ khác.

 

 

  • Phương pháp tháo lắp súng bắn tinh, cắt cọng rạ, lắp cọng rạ vào súng, cách cầm và sử dụng súng bắn tinh khi thụ tinh nhân tạo bò, thao tác bơm
  • Vệ sinh, sát trùng, bảo quản các vật tư, dụng cụ
  • Phương pháp lập sổ ghi chép trong

2.   THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÊN KHUNG XƯƠNG CHẬU, TỬ CUNG TRÂU BÒ CÁI

2.1.   Nhận biết cơ quan sinh dục trâu bò cái

  • Quan sát nắm được hình thái, cấu tạo của cơ quan sinh dục cái trâu bò cái: Âm môn, âm đạo, cổ tử cung, thân tử cung, sừng tử cung, ống dẫn trứng, vòi fallop, buồng trứng (nang trứng, thể vàng, sẹo). Hình dung được vị trí tử cung trong xoang chậu bò.
  • Sờ nắn để cảm nhận các cơ quan này qua cảm giác của tay, đánh giá độ mềm cứng, to nhỏ; xác định được từng bộ phận một. Sau đó nhắm mắt lại và dùng tay sờ để đánh giá lại.
  • Tiến hành cảm nhận đánh giá các bộ phận khi đưa tay vào trong trực tràng.
  • Xác định cổ tử cung, lỗ tử cung trực tiếp và gián tiếp qua trực tràng
  • Tiến hành mổ CQSD để xem cấu trúc bên

 

2.2.   Thao tác thụ tinh nhân tạo trên khung xương chậu và tử cung trâu bò cái

  • Nhận biết hình dạng, cấu tạo các bộ phận sinh dục trâu bò cái.
  • Sờ nắn cảm nhận trực tiếp các bộ phận sinh dục.
  • Sờ nắn cảm nhận gián tiếp các bộ phận sinh dục trâu bò cái thông qua trực tràng: Cảm nhận ước lượng kích thước, độ đàn hồi và sự khác thường của cổ tử cung, thân, sừng tử cung và buồng trứng của cơ quan sinh dục bò cái.
  • Thao tác với cơ quan sinh dục cái qua trực tràng:

+ Cố định cổ tử cung.

+ Dò tìm lỗ cổ tử cung.

+ Thao tác hướng đầu súng bắn tinh vào lỗ cổ tử cung và đưa súng bắn tinh qua cổ tử cung.

- Xác định vị trí bơm tinh thích hợp.

3.  THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÊN TRÂU BÒ SỐNG

3.1.   Thao tác thụ tinh nhân tạo trên trâu bò cái sống

  • Phương pháp cố định trâu bò vào gióng.
  • Kiểm tra các trạng thái bên ngoài, đặc biệt vùng hậu môn, âm hộ.
  • Thao tác đưa tay vào trực tràng, moi phân ra khỏi trực tràng.
  • Thao tác xác định âm đạo, cổ tử cung, thân tử cung, rãnh giữa tử cung, buồng trứng trên trâu bò sống.
  • Phương pháp cố định cổ tử cung, xác định lỗ cổ tử cung, hốc cụt.
  • Thao tác đưa súng bắn tinh vào âm đạo, vào lỗ cổ tử cung và đưa qua cổ tử cung, cách cảm nhận súng bắn tinh đã qua cổ tử
  • Xác định vị trí bơm tinh thích hợp, thao tác bơm tinh vào tử

 

 

3.2.   Quy trình thụ tinh nhân tạo trâu bò bằng tinh cọng rạ

3.2.1.   Những quy định chung

  • Vệ sinh vô trùng
  • Tất cả các các dụng cụ như súng bắn tinh, kéo, panh đều phải được vệ sinh vô trùng sách sẽ sau mỗi lần sử dụng...
  • Ống gen phải được bảo vệ trong túi đựng đảm bảo vô trùng, tránh bụi bẩn, mỗi lần phối giống chỉ lấy ra 01 ống
    • Gióng giá cố định trâu bò
  • Gióng giá cố định trâu bò phải chắc, tránh tai nạn cho người.
  • Gióng giá phải có mái che mưa che nắng.
  • Sau mỗi lần phối giống phải vệ sinh gióng giá sạch sẽ.
    • Kỹ thuật viên dẫn tinh
  • Kỹ thuật viên dẫn tinh phải hiểu biết nhất định về sinh lí sinh sản bò.
  • Kỹ thuật viên dẫn tinh phải hiểu biết cách sử dụng, bảo quản tinh cọng rạ và dụng cụ chuyên dùng.
  • Kỹ thuật viên dẫn tinh không mắc các bệnh truyền nhiễm và khuyết tật

3.2.2.   Thụ tinh nhân tạo trâu bò bằng tinh cọng rạ

  • Kiểm tra sổ của trâu bò cái và kiểm tra sổ ghi chép phối giống.
  • Đeo gang tay nilông, dùng vazêlin bôi trơn hậu môn trâu bò cái.
  • Moi phân, vệ sinh và khám kiểm tra tình trạng động dục của trâu bò cái.
  • Mở hộp dụng cụ và chuẩn bị các dụng cụ để gần bình
  • Dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ cốc nước giải đông (37oC)
  • Mở bình đựng tinh đúng cách.
  • Nhấc cóng đựng tinh lên gần miệng bình và nhanh chóng gắp 01 cọng tinh ra cốc nước giải đông sau đó đặt trả cóng đựng tinh vào bình
  • Lấy súng bắn tinh ra khỏi ngăn.
  • Dùng giấy lau sạch chà sát lên súng bắn tinh để làm nóng xi lanh lên.
  • Nhấc cọng rạ ra khỏi cốc nước giải đông tinh, lau khô bằng giấy mềm.
  • Điều chỉnh phần không khí trong cọng rạ (nếu cón bọt khí cần vẩy nhẹ một vài cái để bọt khí dồn hết về phía đầu nút hàn).
  • Cắt đầu cọng rạ phía nút hàn.
  • Chuẩn bị súng bắn tinh và cọng rạ đúng quy cách.

a.   Đối với ống gen có nút điều chỉnh cọng rạ

  • Đưa đầu cắt vào nút điều chỉnh.
  • Đẩy cọng rạ và nút điều chỉnh vào ống nhựa cho đến khi đầu cuối của nút bằng bông ở ngoài ống nhựa.
  • Kéo pit-tông của súng dẫn tinh trở lại khoảng 12 - 15
  • Đưa ống nhựa có cọng rạ trùm lên đầu súng bắn tinh để cọng rạ nằm trong súng bắn
  • Cố định ống gen bằng cách vặn xoáy theo chiều gen của súng bắn tinh để cố định ống
  • Ấn pit-tông của súng dẫn tinh từ từ để đẩy không khí ở phần đầu trên của tinh cọng rạ ra ngoài.

b.   Đối với loại ống gen không có nút điều chỉnh

  • Kéo pit-tông của súng bắn tinh ra khoảng 12-15cm.

 

 

  • Đưa cọng rạ vào trong đầu súng bắn tinh, đưa đầu bông vào trước, để cọng rạ thò ra ngoài súng bắn tinh khoảng 2,5 cm và cắt đầu cọng rạ khoảng 2
  • Đưa súng và phần cọng rạ ra phía ngoài vào toàn bộ ống
  • Cố định ống gen bằng cách vặn vòng
  • Ấn pit-tông của súng bắn tinh chậm để không khí đẩy ra khỏi cọng rạ.
    • Dùng giấy vệ sinh và cắp súng ngang miệng để tiến hành thao tác phối giống ( Có thể dùng túi linông chuyên dụng bao vào súng bắn tinh và giữ súng bắn tinh ở trong áo vét hoặc áo choàng trong trường hợp mùa đông).
    • Đeo gang tay vào tay trái, lau sạch sẽ âm hộ bò cái.
    • Dùng ngón tay cái và tay trỏ của tay trái mở âm hộ Đưa đầu súng bắn tinh vào âm hộ bò chếch 1 góc 30 – 35o, đưa sâu vào 6-8cm rồi nâng lên song song với sương sống bò và tiếp tục đưa vào đến khi thấy vướng thì dừng lại.
    • Tay trái trong trực tràng cố định và dùng ngón tai cái xác định lỗ cổ tử cung, hướng đầu súng vào ngón tay cái đồng thời từ từ rút ngón tay cái ra để đầu súng vào lỗ cổ tử cung và lắc để súng bắn tinh qua cổ tử
    • Khi súng bắn tinh qua hết cổ tử cung (3-5 nấc) thì thấy hẫng. Lúc này tay trái lần theo cổ tử cung tìm đến đầu súng.
    • Xác định điểm bơm tinh thích hợp: Dùng ngón trỏ của tay trái đẩy nhẹ đầu súng về vị trí tiếp giáp giữa thân và cổ tử Đây chính là điểm bơm tinh thích hợp.
    • Từ từ bơm hết tinh dịch.
    • Rút súng bắn tinh ra, tay trái cầm cổ tử cung nâng phía sau lên và xoa bóp nhẹ vài lần.
    • Tháo bỏ găng tay cùng với ống
    • Ghi chép đầy đủ các thông tin vào sổ phối giống.
    • Dọn vệ sinh- rửa và vô trùng dụng cụ
    • Tháo bò và dặn dò chủ hộ.

3.2.3.   Ghi chép sổ sách

  • Mỗi một dẫn tinh viên phải có sổ theo dõi ghi chép phối giống.
  • Mỗi gia súc cái chừa 2 dòng để ghi chép khi cần thiết.
  • Cần ghi cụ thể các chỉ tiêu để dễ theo dõi như màu sắc, chủ gia súc, địa chỉ, đặc điểm nhận dạng.
  • Sau khi phối giống xong phải vào sổ: Họ tên chủ hộ, địa chỉ, ngày tháng phối, tình trạng phối giống, loại tinh dùng phối và số hiệu đực giống, ngày sản xuất, nơi sản xuất.
  • Sau 3 tháng phối giống tiến hành kiểm tra khám
  • Khám thai xong phải ghi kết quả vào sổ theo dõi và theo dõi tiếp đến khi đẻ.
  • Khi trâu bò đẻ cần ghi tình trạng đẻ, giống, giới tính của bê nghé con và trọng lượng sơ

 

 

HÌNH ẢNH THAO TÁC TRONG THỤ TINH NHÂN TẠO

 

 

 

Hình thái, cấu tạo CQSD bò cái

Cấu trúc bên trong tử cung

 

 

Hình thái buồng trứng

 

 

Hình thái nang trứng

Hình thái thể vàng

 

 

Xác định lỗ tử cung

Đưa sung bắn tinh vào lỗ tử cung

 

 

 

 

Đưa súng bắn tinh qua cổ tử cung

Vị trí bơm tinh thích hợp

 

 

Thao tác gắp tinh đúng

Thao tác gắp tinh sai

 

 

Các dụng cụ TTNT bò

Chuẩn bị cốc nước giải đông 37oC

 

 

Mở bình nitơ - Gắp tinh vào cốc giải đông

Lau khô cọng tinh

 

 

 

 

 

Cắt đầu cọng rạ

Lắp cọng rạ vào súng

 

 

Súng bắn tinh đã chuẩn bị xong

Thao tác cầm súng bắn tinh

 

 

Cố định bò vào gióng

Kiểm tra, lau sạch cơ quan sinh dục

 

 

Thao tác trực tràng âm đạo

Thao tác đưa súng bắn tinh vào tử cung

THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÂU BÒ

 

  1. DỤNG CỤ CẦN THIẾT VÀ CÁCH SỬ DỤNG TRONG THỤ TINH NHÂN TẠO TRÂU BÒ

1.1.   Dụng cụ cần thiết dùng trong thụ tinh nhân tạo trâu bò

1.1.1.   Nitơ lỏng

Nitơ là một chất khí trơ, không mầu, không mùi, không vị tồn tại rất nhiều trong không khí (78%) xung quang ta. Khí Nitơ hóa lỏng ở -1960C do vậy nitơ lỏng có nhiệt độ rất lạnh, mầu trong suốt, rất dễ bay hơi.

Do có nhiệt độ rất lạnh nên nó có thể làm ngừng trệ mọi hoạt động của tinh trùng. Vì vậy để bảo quản tinh trùng trâu bò ta cần phải có nitơ lỏng làm đông lạnh tinh trùng, đưa tinh trùng về trạng thái không hoạt động (tiềm sinh).

1.1.2.   Bình chứa nitơ

Có nhiều loại từ 1 lít đến 50 lít, ngoài ra còn một số bình chuyên dụng để chứa nitơ có thể còn có kích cỡ to hơn.

Đối với dẫn tinh viên thường sử dụng bình từ 1 lít đến 30 lít vì nó thông dụng, dễ vận chuyển trong quá trình hành nghề.

Bình nitơ cấu tạo bởi hai vỏ lồng vào nhau, giữa hai lớp vỏ có khoảng chân không và chất cách nhiệt tuyệt đối. Vỏ ngoài cấu tạo bằng kim loại đẻ bảo vệ bình, có quai cầm, phía trên có miệng bình. Vỏ trong cùng cũng làm bằng kim loại, phía trên hẹp lại tạo thành

 

 

miệng và cổ bình, phía trong có các cọc đựng tinh. Nút bình làm bằng các chất liệu đặc biệt có tính cách nhiệt và không co khi gặp lạnh. Trên cùng là nắp bình để bảo vệ.

Chú ý trong sử dụng:

Không kéo lê bình trên nền nhà, trên sàn xe, không để nghiêng bình.

Không để bình ở nơi ẩm ướt, không dùng bình để chứa vật liệu khác, kkhông dùng nước nóng hoặc nước ấm để rửa bình, không cho tiếp xúc với các chất ăn mòn.

 

 

 

Bình chứa Nitơ, tinh đông lạnh

Dụng cụ TTNT, cốc giải đông tinh

 
 

Phải thường xuyên kiểm tra bình tránh trường hợp bình hỏng sẽ bay hết nitơ và dẫn đến hỏng tinh.

 

 

 

 

 

1.1.3.   Panh kẹp

Cấu tạo bằng Inox hoặc thép không rỉ dài 20 cm, có tác dụng dùng để gắp tinh viên hoặc tinh cọng rạ trong giải đông tinh.

1.1.4.   Kéo

Cấu tạo bằng Inox hoặc thép không rỉ, có tác dụng dùng để cắt phần đầu hàn của tinh cọng rạ trước khi nắp vào ông gen.

Yêu cầu kéo phải luôn sắc để cắt cọng tinh được dễ dàng, tránh dập vỡ cọng tinh.

1.1.5.   Găng tay

Có rất nhiều loại gang tay loại ba ngón, loại hai ngón, loại năm ngón … của nhiều nước sản xuất, nhưng đều được sản xuất bằng chất liệu ni lông, dài khoảng 60 cm, có tác dụng tránh bẩn, tránh mầm bệnh truyền nhiễm lây sang người trong qúa trình TTNT đưa tay vào trực tràng gia súc.

Gang tay yêu cầu luôn để trong túi đựng sạch sẽ, mỗi lần thao tác TTNT chỉ lấy ra một cái,

 

 

Panh kẹp, kéo

 

sau đó gói lại. Dùng xong nên hủy bỏ không nên                  Găng tay năm ngón

 

 

tận dụng dùng cho lần sau.

1.1.6.   Dụng cụ giải đông tinh

  • Cần có bình giải đông, bính giải đông này phải cao hơn cọng rạ có thể là bình chuyên dụng hoặc cốc.

1.1.7.      Nhiệt kế

Cần phải dùng nhiệt kế chuyên dụng dùng để đo nhiệt độ của nước sôi 1000C. Nhiệt kế cấu tạo bằng thủy tinh và thủy ngân nên rất dễ vỡ và rất nguy hiểm do vậy yêu cầu phải sử dụng cẩn thận, nhẹ nhàng trong khi dùng, tránh va đập. Tốt nhất được bảo quản trong hộp cứng, khi sử dụng thì lấy ra và khi không sử dụng lại cho vào hộp.

1.1.8.   Ống gen

Dùng để nắp vào súng bắn tinh trong trường hợp làm bằng tinh cọng rạ. ống gen được đóng trong túi 50 cái/túi. Mỗi lần phối giống chỉ nên lấy ra khỏi túi 1 cái, sau đó bọc lai để tránh bụi bẩn và nhiễm khuẩn vào trong ống gen.

1.1.9.   Súng bắn tinh

Có nhiều loại nhưng đều có cấu tạo tương tự nhau gồm vỏ súng và lòng súng và đều làm bằng thép không rỉ. Vỏ súng có tác dụng chứa cọng rạ, và vật định hướng trong quá trình đưa tinh vào tử cung bò. Lòng súng có tác dụng như pít tông có tác dụng đẩy tinh ra khỏi cọng rạ.

 

Súng vòng xoắn                                           Súng vòng nhẫn

  • Dụng cụ hỗ trợ khác.

Các vật dụng hỗ trợ trong quá trình phối giống bao gồm:

  • Giấy vệ sinh, để vệ sinh âm hộ bò và lau khô các dụng cụ khác.
  • Vazelin: Dùng để bôi trơn gang tay để cho vào trực tràng bò được dễ dàng.
  • Cồn 70o C để vệ sinh dụng cụ sau khi thao tác
  • Sổ ghi chép

Các dụng cụ trong TTNT sau khi sử dụng xong cần phải vệ sinh sạch sẽ ngay. Súng, kéo cần phải được rửa sạch bằng nước xà phòng sau đó dùng nước lã rửa lại thất sạch. Lau khô và cuối cùng dùng cồn để tráng lại.

1.2.   Thực hành sử dụng dụng cụ trong thụ tinh nhân tạo trâu bò

  • Tinh bò đông lạnh: Cọng rạ, cách đọc dữ liệu, ghi chép
  • Bình đựng ni tơ lỏng, thao tác lấy, bảo quản tinh, những lưu ý khi sử dụng.
  • Thao tác sử dụng súng bắn tinh, ống gen, cốc giải đông, găng tay, nhiệt kế, kéo cắt tinh cọng rạ...
  • Các dụng cụ hỗ trợ khác.

 

 

  • Phương pháp tháo lắp súng bắn tinh, cắt cọng rạ, lắp cọng rạ vào súng, cách cầm và sử dụng súng bắn tinh khi thụ tinh nhân tạo bò, thao tác bơm
  • Vệ sinh, sát trùng, bảo quản các vật tư, dụng cụ
  • Phương pháp lập sổ ghi chép trong

2.   THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÊN KHUNG XƯƠNG CHẬU, TỬ CUNG TRÂU BÒ CÁI

2.1.   Nhận biết cơ quan sinh dục trâu bò cái

  • Quan sát nắm được hình thái, cấu tạo của cơ quan sinh dục cái trâu bò cái: Âm môn, âm đạo, cổ tử cung, thân tử cung, sừng tử cung, ống dẫn trứng, vòi fallop, buồng trứng (nang trứng, thể vàng, sẹo). Hình dung được vị trí tử cung trong xoang chậu bò.
  • Sờ nắn để cảm nhận các cơ quan này qua cảm giác của tay, đánh giá độ mềm cứng, to nhỏ; xác định được từng bộ phận một. Sau đó nhắm mắt lại và dùng tay sờ để đánh giá lại.
  • Tiến hành cảm nhận đánh giá các bộ phận khi đưa tay vào trong trực tràng.
  • Xác định cổ tử cung, lỗ tử cung trực tiếp và gián tiếp qua trực tràng
  • Tiến hành mổ CQSD để xem cấu trúc bên

 

2.2.   Thao tác thụ tinh nhân tạo trên khung xương chậu và tử cung trâu bò cái

  • Nhận biết hình dạng, cấu tạo các bộ phận sinh dục trâu bò cái.
  • Sờ nắn cảm nhận trực tiếp các bộ phận sinh dục.
  • Sờ nắn cảm nhận gián tiếp các bộ phận sinh dục trâu bò cái thông qua trực tràng: Cảm nhận ước lượng kích thước, độ đàn hồi và sự khác thường của cổ tử cung, thân, sừng tử cung và buồng trứng của cơ quan sinh dục bò cái.
  • Thao tác với cơ quan sinh dục cái qua trực tràng:

+ Cố định cổ tử cung.

+ Dò tìm lỗ cổ tử cung.

+ Thao tác hướng đầu súng bắn tinh vào lỗ cổ tử cung và đưa súng bắn tinh qua cổ tử cung.

- Xác định vị trí bơm tinh thích hợp.

3.  THỰC HÀNH THỤ TINH NHÂN TẠO TRÊN TRÂU BÒ SỐNG

3.1.   Thao tác thụ tinh nhân tạo trên trâu bò cái sống

  • Phương pháp cố định trâu bò vào gióng.
  • Kiểm tra các trạng thái bên ngoài, đặc biệt vùng hậu môn, âm hộ.
  • Thao tác đưa tay vào trực tràng, moi phân ra khỏi trực tràng.
  • Thao tác xác định âm đạo, cổ tử cung, thân tử cung, rãnh giữa tử cung, buồng trứng trên trâu bò sống.
  • Phương pháp cố định cổ tử cung, xác định lỗ cổ tử cung, hốc cụt.
  • Thao tác đưa súng bắn tinh vào âm đạo, vào lỗ cổ tử cung và đưa qua cổ tử cung, cách cảm nhận súng bắn tinh đã qua cổ tử
  • Xác định vị trí bơm tinh thích hợp, thao tác bơm tinh vào tử

 

 

3.2.   Quy trình thụ tinh nhân tạo trâu bò bằng tinh cọng rạ

3.2.1.   Những quy định chung

  • Vệ sinh vô trùng
  • Tất cả các các dụng cụ như súng bắn tinh, kéo, panh đều phải được vệ sinh vô trùng sách sẽ sau mỗi lần sử dụng...
  • Ống gen phải được bảo vệ trong túi đựng đảm bảo vô trùng, tránh bụi bẩn, mỗi lần phối giống chỉ lấy ra 01 ống
    • Gióng giá cố định trâu bò
  • Gióng giá cố định trâu bò phải chắc, tránh tai nạn cho người.
  • Gióng giá phải có mái che mưa che nắng.
  • Sau mỗi lần phối giống phải vệ sinh gióng giá sạch sẽ.
    • Kỹ thuật viên dẫn tinh
  • Kỹ thuật viên dẫn tinh phải hiểu biết nhất định về sinh lí sinh sản bò.
  • Kỹ thuật viên dẫn tinh phải hiểu biết cách sử dụng, bảo quản tinh cọng rạ và dụng cụ chuyên dùng.
  • Kỹ thuật viên dẫn tinh không mắc các bệnh truyền nhiễm và khuyết tật

3.2.2.   Thụ tinh nhân tạo trâu bò bằng tinh cọng rạ

  • Kiểm tra sổ của trâu bò cái và kiểm tra sổ ghi chép phối giống.
  • Đeo gang tay nilông, dùng vazêlin bôi trơn hậu môn trâu bò cái.
  • Moi phân, vệ sinh và khám kiểm tra tình trạng động dục của trâu bò cái.
  • Mở hộp dụng cụ và chuẩn bị các dụng cụ để gần bình
  • Dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ cốc nước giải đông (37oC)
  • Mở bình đựng tinh đúng cách.
  • Nhấc cóng đựng tinh lên gần miệng bình và nhanh chóng gắp 01 cọng tinh ra cốc nước giải đông sau đó đặt trả cóng đựng tinh vào bình
  • Lấy súng bắn tinh ra khỏi ngăn.
  • Dùng giấy lau sạch chà sát lên súng bắn tinh để làm nóng xi lanh lên.
  • Nhấc cọng rạ ra khỏi cốc nước giải đông tinh, lau khô bằng giấy mềm.
  • Điều chỉnh phần không khí trong cọng rạ (nếu cón bọt khí cần vẩy nhẹ một vài cái để bọt khí dồn hết về phía đầu nút hàn).
  • Cắt đầu cọng rạ phía nút hàn.
  • Chuẩn bị súng bắn tinh và cọng rạ đúng quy cách.

a.   Đối với ống gen có nút điều chỉnh cọng rạ

  • Đưa đầu cắt vào nút điều chỉnh.
  • Đẩy cọng rạ và nút điều chỉnh vào ống nhựa cho đến khi đầu cuối của nút bằng bông ở ngoài ống nhựa.
  • Kéo pit-tông của súng dẫn tinh trở lại khoảng 12 - 15
  • Đưa ống nhựa có cọng rạ trùm lên đầu súng bắn tinh để cọng rạ nằm trong súng bắn
  • Cố định ống gen bằng cách vặn xoáy theo chiều gen của súng bắn tinh để cố định ống
  • Ấn pit-tông của súng dẫn tinh từ từ để đẩy không khí ở phần đầu trên của tinh cọng rạ ra ngoài.

b.   Đối với loại ống gen không có nút điều chỉnh

  • Kéo pit-tông của súng bắn tinh ra khoảng 12-15cm.

 

 

  • Đưa cọng rạ vào trong đầu súng bắn tinh, đưa đầu bông vào trước, để cọng rạ thò ra ngoài súng bắn tinh khoảng 2,5 cm và cắt đầu cọng rạ khoảng 2
  • Đưa súng và phần cọng rạ ra phía ngoài vào toàn bộ ống
  • Cố định ống gen bằng cách vặn vòng
  • Ấn pit-tông của súng bắn tinh chậm để không khí đẩy ra khỏi cọng rạ.
    • Dùng giấy vệ sinh và cắp súng ngang miệng để tiến hành thao tác phối giống ( Có thể dùng túi linông chuyên dụng bao vào súng bắn tinh và giữ súng bắn tinh ở trong áo vét hoặc áo choàng trong trường hợp mùa đông).
    • Đeo gang tay vào tay trái, lau sạch sẽ âm hộ bò cái.
    • Dùng ngón tay cái và tay trỏ của tay trái mở âm hộ Đưa đầu súng bắn tinh vào âm hộ bò chếch 1 góc 30 – 35o, đưa sâu vào 6-8cm rồi nâng lên song song với sương sống bò và tiếp tục đưa vào đến khi thấy vướng thì dừng lại.
    • Tay trái trong trực tràng cố định và dùng ngón tai cái xác định lỗ cổ tử cung, hướng đầu súng vào ngón tay cái đồng thời từ từ rút ngón tay cái ra để đầu súng vào lỗ cổ tử cung và lắc để súng bắn tinh qua cổ tử
    • Khi súng bắn tinh qua hết cổ tử cung (3-5 nấc) thì thấy hẫng. Lúc này tay trái lần theo cổ tử cung tìm đến đầu súng.
    • Xác định điểm bơm tinh thích hợp: Dùng ngón trỏ của tay trái đẩy nhẹ đầu súng về vị trí tiếp giáp giữa thân và cổ tử Đây chính là điểm bơm tinh thích hợp.
    • Từ từ bơm hết tinh dịch.
    • Rút súng bắn tinh ra, tay trái cầm cổ tử cung nâng phía sau lên và xoa bóp nhẹ vài lần.
    • Tháo bỏ găng tay cùng với ống
    • Ghi chép đầy đủ các thông tin vào sổ phối giống.
    • Dọn vệ sinh- rửa và vô trùng dụng cụ
    • Tháo bò và dặn dò chủ hộ.

3.2.3.   Ghi chép sổ sách

  • Mỗi một dẫn tinh viên phải có sổ theo dõi ghi chép phối giống.
  • Mỗi gia súc cái chừa 2 dòng để ghi chép khi cần thiết.
  • Cần ghi cụ thể các chỉ tiêu để dễ theo dõi như màu sắc, chủ gia súc, địa chỉ, đặc điểm nhận dạng.
  • Sau khi phối giống xong phải vào sổ: Họ tên chủ hộ, địa chỉ, ngày tháng phối, tình trạng phối giống, loại tinh dùng phối và số hiệu đực giống, ngày sản xuất, nơi sản xuất.
  • Sau 3 tháng phối giống tiến hành kiểm tra khám
  • Khám thai xong phải ghi kết quả vào sổ theo dõi và theo dõi tiếp đến khi đẻ.
  • Khi trâu bò đẻ cần ghi tình trạng đẻ, giống, giới tính của bê nghé con và trọng lượng sơ

 

 

HÌNH ẢNH THAO TÁC TRONG THỤ TINH NHÂN TẠO

 

 

 

Hình thái, cấu tạo CQSD bò cái

Cấu trúc bên trong tử cung

 

 

Hình thái buồng trứng

 

 

Hình thái nang trứng

Hình thái thể vàng

 

 

Xác định lỗ tử cung

Đưa sung bắn tinh vào lỗ tử cung

 

 

 

 

Đưa súng bắn tinh qua cổ tử cung

Vị trí bơm tinh thích hợp

 

 

Thao tác gắp tinh đúng

Thao tác gắp tinh sai

 

 

Các dụng cụ TTNT bò

Chuẩn bị cốc nước giải đông 37oC

 

 

Mở bình nitơ - Gắp tinh vào cốc giải đông

Lau khô cọng tinh

 

 

 

 

 

Cắt đầu cọng rạ

Lắp cọng rạ vào súng

 

 

Súng bắn tinh đã chuẩn bị xong

Thao tác cầm súng bắn tinh

 

 

Cố định bò vào gióng

Kiểm tra, lau sạch cơ quan sinh dục

 

 

Thao tác trực tràng âm đạo

Thao tác đưa súng bắn tinh vào tử cung

Tin liên quan

Không có bình luận nào cho bài viết.

Viết bình luận: